Akreditif

Akreditif Çeşitleri

Uluslararası ticarette en sık kullanılan ödeme şeklidir. Akreditif hem ihracatçıyı hem de ithalatçıyı koruyan bir sistemdir. Akreditif, ithalatçının verdiği talimat doğrultusunda, ithalatçının çalıştığı bankanın belirli bir meblağa kadar ve belirli bir vade için istenilen koşulların yerine getirilmesi ve ihracatçı tarafından ihraç edilen malların ihracına ilişkin belgelerin ibrazı karşılığında ihracatçıya ödeme yapılacağını taahhüt etmesidir. İthalatçı firma, kendi bankasına verdiği emirle ithal edeceği malın karşılığını ihracatçı firmanın bankasına, mal ihraç edildiği takdirde ödemeyi taahhüt ettiğini bir kredi mektubuyla bildirir. Bu kredi mektubu akreditiftir.

Bu sistem, diğer ödeme yöntemlerine göre daha pahalı olmasına rağmen en güvenilir olanıdır. Hem satıcıya hem de alıcıya çeşitli faydaları vardır. Mal bedelinin banka taahhüdünde olması, transfer riskinin büyük ölçüde ortadan kalkması, satıcı ve alıcının kredi imkânı elde etmesi, gerekli koşulların yerine getirilmesinin bankaca sağlanması bu faydalar arasındadır.

Akreditifte bankalar ve belgeler üzerinden işlem yapılır. Çünkü akreditif işlemleri mallarla ilgili olmayıp yapılacak hizmet ve işlerle ilgilidir.

Akreditifler dayandırıldıkları satış sözleşmelerinden veya diğer sözleşmelerden ayrı işlemlerdir.

Akreditifin Açılış Süreci

1-Proforma faturanın gönderilmesi ve karşılıklı mutabakat
2- Gelen teklif mektubuna bağlı olarak akreditif metninin hazırlanması ve ithalatçının bankasına akreditif açtırma talimatı
3- İthalatçı bankanın açtığı akreditifi ihracatçı bankaya göndermesi
4- İhracatçı bankanın gelen akreditif metnini ihracatçıya ibraz etmesi

Akreditif Çeşitleri

Görüldüğünde Ödemeli Akreditif (Sight Payment L/C)

Lehtar akreditif şartlarında belirtilen belgelerin belirtilen süre içerisinde kendi bankasına ibraz etmesi sonucunda ödemenin gerçekleştirildiği bir süreçtir. İhracatçı yüklemeyi gerçekleştirdiğinde akreditifte şart koşulları vesaikleri bankaya ibraz eder ve banka verilen vesaiklerin akreditif şartlarına uygunluğunu tespit ettikten sonra ödemeyi ihracatçıya gerçekleştirir

Vadeli Akreditif (Deffered Payment L/C)

Bu akreditif çeşidinde ihracatçıya ödeme vesaik ibrazında değil akreditifte belirtilen vade sonunda ödenmesini ifade eder.

Vadeli ödemeyi kullanırken eğer akreditif çeşidimiz teyitli bir akreditif ise; belirlenen vade sonundaki ödeme garantisi teyit veren banka tarafından, eğer teyitsiz bir akreditif ise ödeme garantisi amir banka tarafından verilmektedir.

Kabul Kredili Akredit (Accaptance Credit L/C)

Aynı vadeli ödeme akreditifte olduğu gibi ödeme belli bir vade sonunda yapılacaktır. Kabul kredili akreditifte ödeme belli bir vade sonunda yapılmaktadır ama fark bu ödemenin belli bir vade sonunda poliçe karşılığında yapılacak olmasından kaynaklanmaktadır.

Poliçe burada banka adına yapılmakla beraber, eğer akreditifimiz teyitli bir akreditif ise poliçemiz teyit veren banka adına, teyitsiz akreditif ise o zaman da amir banka adına yapılmaktadır.

İştira Akreditif (Negatiation L/C)

Burada iştiraya yetkili kılınan bankanın ilgili vesaiki satın alarak bedelini satıcıya ödemesini ifade eder. Dolayısıyla vadesinden önce belli bir komisyon farkıyla ihracatçının akreditifini satması olayından başka bir şey değildir.

Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C)

Akreditifte dört taraf vardır, bunlar; lehdar, amir, lehdar bankası ve amir bankasıdır. Bu akreditifte dört taraftan herhangi bir tanesi akreditiften vazgeçebilir. Sektörde aynı zamanda kabilirucu olarak da ifade edilir. İhracatçı açısından büyük bir risk taşımaktadır. Bu tip akreditif güvenli olmadığı için uygulamada nadiren kullanılır.

Dönülemez Akreditif (Irrevocable L/C)

Akreditif içerisindeki koşullar hiçbir şekilde tek taraflı olarak değiştirilmediği bir akreditif şeklidir ancak taraflar kendi aralarında anlaşmaya varırlarsa o zaman değiştirilebilir.

Sektör içerisinde Gayri Kabilirücu olarak ifade edilir. Genellikle tercih edilen bir akreditif çeşididir.

Teyitli Akreditif (Confirmed L/C)

Akreditif açılması sürecinde eğer amir banka muhabir bankanın ödemeye teyit vermesini isterse ve bu da muhabir banka tarafından onaylanırsa o akreditif teyitli bir akreditif olur.

İhracatçı açısından baktığımızda ise ödeme garantisinin ihracatçının kendi bankasının vermesidir ve ihracatçı açısından tercih edilen bir durumdur.

Teyitsiz Akreditif (Uncorfirmed L/C)

İhracatçının kendi bankası müşterisine amir bankanın ödeme taahhüdünü kabul etmeksizin akreditifin açıldığını lehtara ibrazından başka bir şey değildir.

İhracatçı o zaman bilir ki herhangi bir şekilde ödeme gerçekleşmediği takdirde ödeme garantisini kendi bankası yapmaz bu garantiyi veren amir bankadır.

Yenilenebilen Akreditif (Revolving L/C)

Yenilenebilen akreditifler belli bir müşterinin ihracatçıdan devamlı bir şekilde mal almasından dolayı tercih edilmektedir ki bu tercihin sebebi her bir süreçte yeni bir akreditif açılmadan işlemlerin tekrarlanmasından kaynaklanan zaman külfeti ve her bir akreditifte verilen komisyon ücretlerini yani maliyetleri azaltmasından dolayıdır.

Bu akreditifin kendi içinde esprisi belli bir dönemde belli miktarlardaki mal gönderimlerinin bir kısmının kullanılıp kullanılmamasıdır.

Eğer belirli bir döneme ait olan meblağ kullanılmıyorsa ve bunun ticari ilişkide problem yaratmayacağı düşünülüyorsa ve sonraki dönemlerde kullanılabilmesine imkân vermek istenirse burada CUMULATIVE REVOLVING L/C tercih edilmelidir.

Eğer bir problem olacağına ve sonraki dönemlerde kullanılmayan kısmın kullanılmasına imkân verilmemesi gerekiyorsa burada NON-CUMULATIVE REVOLVING L/C tercih etmek gerekir.

Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause L/C)

İhracatçı eğer akreditif tutarının belirli bir kısmını gerekli vesaiki kendi bankasına ibraz etmeden kendisine belirli bir miktarda avans olarak ödemenin yapılmasını isterse akreditifin Red Clause L/C olmasını ister. Burada ithalatçı ihracatçıya prefinansman imkânı sağlamaktadır.

Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause L/C)

Red Clause’a benzemekle birlikte bir farkı bulunmaktadır. Bu fark; mallar önce bir depoya banka adına teslim edilir ve depo teslim makbuzunun bankaya vermesi karşılığında ihracatçının avans alabilmesidir.

Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)

Özellikle aracılar tarafından tercih edilen ve transit ticarette kullanılan bir akreditif şeklidir.

Devredilebilir akreditifin en önemli özelliği lehtarın akreditiften doğan haklarını ve bir kısım yükümlülüklerini üçüncü taraf ya da taraflara devredilmesine olanak sağlamasıdır.

Karşılıklı Akreditif (Back to Back L/C)

Devredilebilir akreditifte olduğu gibi genellikle aracılar tarafından tercih edilen ve transit ticarette kullanılan bir akreditif şeklidir.

Devredilebilir akreditiften farkı ise; mevcut akreditif bir üçüncü tarafa devredilmeden lehtarın bu akreditif göstererek yeni bir akreditif açmasına olanak sağlamasından kaynaklanır.

İlk süreçte lehtar olan taraf, ikinci bir akreditif aşamasında amir konumuna gelmiştir.

Teminat Akreditif (Standby L/C)

Teminat akreditif diğer tüm akreditiflerden farklı bir özelliğe sahiptir.

Diğer akreditiflerde ödeme taahhüdünün yerine gelmemesinden kaynaklanan bir garanti verilmekteydi.
Fakat teminat akreditifler ise, herhangi bir hizmetin veya taahhüdün yerine gelmemesinden dolayı garantinin verilmesidir.